Khái quát về lịch sử các đế chế Assyrian trong aoe

Bài 1

ASSYRIAN (1800 đến 600 trước CN)

Vua Byron đã bắt đầu bài thơ : “Sự diệt vong của Sennacherib” của ông bằng câu : "Người Assyrian tiến tới như 1 con sói bước xuống khe núi”. Mặc dù tiếng tăm của họ đã được thổi phồng lên rất nhiều qua những lời đề cập trong kinh Cựu Ước và bằng các bức tranh mô tả về những trận đại chiến của họ được tìm thấy trong những di tích, nhưng quả thật , ở thời kì đỉnh cao, đế chế Assyrians giống như 1 con sói trong bầy cừu. Trong 1 thời gian dài, người Assyrian đã vươn lên trở thành 1 sự thách thức đối với tất cả những kẻ thù xung quanh mình và được coi là đội quân hùng mạnh nhất đã từng được biết đến thời bấy giờ. Sự mạnh mẽ và tàn bạo của đế chế Assyrian đã trở thành 1 truyền thuyết. Sự tàn bạo đó là 1 chính sách đầy tính toán, với mục đích làm cho các đế chế khác quy phục và giảm thiểu nguy cơ từ những cuộc nổi dậy của nô lệ.

* ĐỊA ĐIỂM
Vương quốc Assyria nằm ở phía Bắc của vùng Mesopotamia – có nghĩa là “Nằm giữa những con sông” (ngày nay là Iraq), dọc theo con sông Tigris. Nó được dựng lên sau khi đế chế Sumerian ở phía Nam sụp đổ, nhưng nền văn hóa và chính trị trong những năm đầu của người Assyrian đã chịu ảnh hưởng rất lớn từ người Sumerian.


Lãnh thổ của Assyrian vào khoảng 8th century BC

* THỦ ĐÔ
Trong phần lớn thời gian tồn tại, thủ đô của Assyria luôn là Ashur, tuy nhiên, sau đó đã được dời đến nơi khác khi các vị vua xây dựng những cung điện mới. Những thủ đô và các thành phố quan trọng khác của vương quốc Assyria là Nineveh, Arbela, Khorsabad và Nimrud.

* SỰ VƯƠN LÊN TRỞ THÀNH 1 QUYỀN LỰC
Vào những năm 2000 trước CN, vùng Assyria đã bị xâm lược bởi 1 bộ tộc người Semite man rợ có tên là Amorites. Tới năm 1800 trước CN, một vị vua người Amorite của Assyria đã thiết lập quyền lực của mình lên hầu hết miền Bắc của Mesopotamia. Tuy nhiên, sức mạnh của họ ko tồn tại được lâu dài trong giai đoạn này, đầu tiên là do sự lớn mạnh của Babylonia dưới triều đại vua Hammurabi, và sau đó là của người Mitanni ( Syria ngày nay).
Khoảng thời gian từ 1363 tới 1000 BC (Before Christ: trước Công nguyên) là những năm giữa của đế chế Assyrian. Một vài vị vua hùng mạnh đã tuyên bố về sự độc lập chủ quyền của người Assyrian, và sau đó bắt đầu xâm lăng các đế chế láng giềng. Đế chế Assyrian tránh được thảm kịch hủy diệt năm 1200 BC vì họ đã phát triển những chiến thuật quân sự và vũ khí mới mà những đế chế trước đó ko có được. Trong những năm trước thời Trung Cổ, khi mà chính trị hầu như chỉ là con số 0, đế chế Assyrian đã trở nên rất thịnh vượng. Năm 1076 BC, vua Tiglathpileser I đã vươn sang tận Địa Trung Hải ở phía Tây.
Đế chế Assyrian Mới, bắt đầu từ 1000 tới 600 BC, là đỉnh cao trong công cuộc chinh phục. Lãnh thổ của họ trải dài từ đầu vịnh Persian, qua Damascus, Phoenicia, Palestine, bao quanh Fertile Crescent, tới tận Ai Cập cũng như Thebes ở phía Nam. Biên giới phía Tây Bắc là dãy núi Taurus của Thổ Nhĩ Kì ngày nay. Ngoài những nơi mà di tích cho thấy rằng nó đã từng thuộc về Minoan (Create), Mycenean (Greece) và Hittite (Thổ Nhĩ Kì), tất cả lãnh thổ của những nền văn minh phía Tây trước thảm họa 1200 BC đều bị thống trị bởi người Assyrian.

* KINH TẾ
Nền kinh tế của người Assyrian chủ yếu dựa trên nông nghiệp và chăn nuôi, nhưng Assyria cũng được hưởng lợi từ vị trí địa lý chắn ngang những con đường buôn bán quan trọng. Họ ko tham gia trao đổi hàng hóa mà chỉ thu thuế của những người buôn bán qua đó. Trong suốt thời kì của Đế Chế Mới, người Assyrian đã hưởng lợi từ thuế và vật cống nạp mà họ thu được từ lãnh thổ và các nước chư hầu, bao gồm cả Ai Cập trong 1 thời gian.

*TÔN GIÁO VÀ VĂN HÓA
Tôn giáo của người Assyrian chịu ảnh hưởng lớn từ những nền văn minh trước đó ở vùng Mesopotamian, chủ yếu là Sumeria. Vị thần tối cao của người Assyrian là Ashur, vì vậy mà cả nền văn hóa và thủ đô của họ đều được đặt theo tên vị thần này. Những ngôi đền của họ là những thánh đường được xây bằng gạch làm từ bùn, rất giống với những người láng giềng ở phía Nam.
Hoạt động chính của những người giàu có là đi săn trên những cỗ xe ngựa, điều đó rất thích hợp với 1 nền văn hóa hiếu chiến. Trái với sự tàn bạo đáng sợ của mình, người Assyrian đã hướng tới sự văn minh. Họ sử dụng chữ hình nêm và trang trí những thành phố rất khoáng đạt với những hình chạm nổi, tượng đá được sơn màu và tượng điêu khắc.





Chữ hình nêm

*BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN
Vua là người cầm quyền cao nhất của chính phủ, được hỗ trợ bởi thống lĩnh của các vùng. Cung điện là nơi đặt bộ máy chính quyền. Những cố vấn trao đổi về các vấn đề trước khi những quyết định quan trọng được đưa ra.
Lãnh thổ và các thành phố chư hầu bị buộc phải nộp thuế và vật cống nạp dưới những hình thức như: thực phẩm, hàng hóa, vàng, nô lệ, sự tiếp viện quân sự, binh lính cho quân đội. Một mạng lưới rộng lớn đường sá và kho chứa thóc đã được xây dựng trong thời kì của Đế Chế Mới để tiện cho việc liên lạc và di chuyển quân đội tới những vùng có sự cố.

* QUÂN ĐỘI
Những đội quân đầu tiên của người Assyrian là các nông dân cầm giáo. Tuy nhiên, sau một loạt những sự thay đổi về mặt quân sự trong những năm 800 BC, họ đã tạo nên 1 đội quân thường trực, tinh nhuệ ở độ tuổi đi lính. Đội quân này được vũ trang và cung cấp đầy đủ hơn hẳn những đạo quân khác của các nước đối địch, tạo ra những lợi thế quan trọng cho người Assyrian. Đội quân của Đế Chế Mới cũng được hưởng lợi từ việc sử dụng sắt (vốn rất rẻ) để cải tiến gươm và áo giáp.
Người Assyrian là một trong những dân tộc đầu tiên chấp nhận ý tưởng về 1 đội quân tổng hợp vớI bộ binh là nòng cốt trong những cuộc chiến lớn, được hỗ trợ bởi cung thủ hạng nhẹ và một cánh quân di động bao gồm xe ngựa, lạc đà và kị binh. Đội quân này có thể chiến đấu ở đồng bằng, nơi xe ngựa và kị binh trở nên rất nguy hiểm, cũng như trên những địa hình gồ ghề, khi mà ngựa và xe kéo ít có tác dụng hơn. Họ thường xuyên mở những chiến dịch chinh phục về phía Bắc và phía Đông, đẩy lui những bộ lạc man rợ vốn luôn là một nỗi đe dọa. Tinh hoa của quân đội Assyria trong suốt nhiều năm là những cỗ xe ngựa, sau đó là kị binh khi mà xe ngựa ko còn nhiều tác dụng.
Khả năng chinh phục những thành trì kiên cố của người Assyrian đã đạt đến mức nghệ thuật. Trong những ghi chép của người Assyrian có kể chi tiết về rất nhiều cuộc tấn công các thành phố và sự đối xử tàn bạo sau khi đã chinh phục được. Những thành phố ko chịu đầu hàng thường bị hủy diệt hoàn toàn. Dân cư của những thành phố đó sẽ bị giết hoặc đưa đến những vùng khác làm nô lệ.

* KIẾN TRÚC
Người Assyrian xây dựng nhà của họ trên những vùng đất rộng lớn và màu mỡ. Phần lớn nguyên liệu được sử dụng là gạch làm từ bùn, nhưng họ cũng dùng cả đá vì nó sẵn có hơn các các vùng ở phía Nam. Một vài vị vua của Đế Chế Mới đã xây những cung điện lộng lẫy và trang hoàng nó bằng những chiến lợi phẩm cùng với đồ cống nạp của các nước chư hầu. Các cung điện cũng được trang trí bằng những phù điêu bằng đá, những khu vườn rộng lớn và các dòng suối nhân tạo. Một vật trang trí cố định phổ biến là Lamassu – một sinh vật có cánh, nửa bò nửa người.


* SỰ SUY THOÁI VÀ SỤP ĐỔ:
Chính sách tàn bạo trong những cuộc chinh phục, sự đòi hỏi quá cao về thuế và đồ cống nạp đã khiến cho người Assyrian trở thành những kẻ thống trị đáng ghét. Những vùng thuộc địa đã liên tục nổi dậy mỗi khi có cơ hội, mặc cho sự trả thù dã man mà họ phải hứng chịu sau đó. Những vị vua yếu kém đã ko thể giữ được sự thống nhất, đoàn kết cho vương triều dưới những áp lực cả trong và ngoài. Năm 612 BC, thủ đô Nineveh sụp đổ dưới sự liên minh của Babylonian và Medes. Người Babylonian đã nổi dậy sau khi bị đánh bại vào năm 648 còn người Medes (nay là Iraq) thì trả thù những cuộc xâm lược của Assyria vào lãnh thổ của họ.
Những đội quân cuối cùng của Assyria nhanh chóng bị đánh bại sau đó cũng bởi liên minh này và đế chế Assyrian dưới hình thức 1 quốc gia độc lập đã hoàn toàn biến mất trong lịch sử thế giới.

* DI SẢN
Người Assyria được biết đến như là 1 đội quân tàn ác, phần lớn nhờ các ghi chép để lại vốn đầy tính khoa trương và qua những lời đề cập trong Kinh thánh. Tuy nhiên, việc họ có thực sự tàn bạo hơn những gì vẫn được coi là bình thường vào thời điểm đó hay không là chưa rõ ràng.
Trong vài thế kỉ, Assyria là thế lực quân sự hùng mạnh nhất trên thế giới. Quân đội của họ đã được đổi mới, và Assyrian là 1 trong số những đế chế đầu tiên sử dụng kị binh với số lượng lớn 1 cách hiệu quả. Tất nhiên, họ có những ảnh hưởng nhất định đối với người Persian, những hậu duệ của họ.
Người Assyrian ko được biết đến vì bất kì 1 sự tiến bộ nào trong kĩ thuật, triết học, nghệ thuật hay khoa học. Những thành phố của họ chỉ còn là những đống đổ nát trong hàng nghìn năm và họ cũng không có những di vật quí giá đáng để so sánh với người Ai Cập hay người Hy Lạp.